6 Şubat Kahramanmaraş Depreminden Neler Öğrendik? İstanbul Depremi İçin Ne Yapmalıyız? Hazırlık ve Eylem Rehberi

Bugün depremin 2. yılını yaşıyoruz. 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş’ta yaşanan yıkıcı deprem, hepimize bir uyandırma çağrısı oldu. Ne yazık ki benzer bir riskle karşı karşıya olan İstanbul’da da hazırlıklı olmak, can kayıplarını ve yıkımı azaltmak için kritik öneme sahip. Peki hem deprem anında hem de öncesi ve sonrasında neler yapmalıyız? İşte bilimsel veriler ve deneyimler ışığında bir rehber…

6 Şubat Kahramanmaraş Depreminden Neler Öğrendik?

1. Deprem Öncesi Hazırlık: “Riskleri Önceden Azaltmak”

  • Bina Güvenliği:
    • Kaçak yapılaşma ve “imar barışı” ile güçlendirilmemiş binalar en büyük tehdit. Öncelikle oturduğunuz binanın deprem yönetmeliğine uygun olup olmadığını kontrol edin. Riskliyse, yetkililere başvurarak güçlendirme (retrofit) talep edin.
    • Toplu konutlarda apartman yönetimleriyle iş birliği yaparak binanın temel ve kolonlarının kontrolünü sağlayın.
  • Kişisel Hazırlık:
    • Acil Durum Çantası: İlk 72 saat için su, enerji verici gıdalar, ilk yardım kiti, düdük, pilli radyo, yedek şarj cihazı ve önemli evrakların kopyalarını hazırlayın.
    • Aile Planı: Deprem anında buluşma noktası, iletişim yöntemi (örneğin, GSM şebekesi çökerse mesajlaşma uygulamaları) ve acil durum telefonlarını belirleyin.
    • Sigorta: DASK poliçenizi güncelleyin ve maddi kayıplara karşı önlem alın.
  • Teknolojiden Yararlanın:
    AFAD’ın Deprem Erken Uyarı Sistemi gibi uygulamaları telefonunuza yükleyin. Bu tür sistemler, saniyeler öncesinden bile hayat kurtarabilir.

2. Deprem Sırasında: “Soğukkanlılık ve Doğru Pozisyon”

  • “Çök-Kapan-Tutun” Hareketi:
    Deprem sırasında sağlam bir masa veya koltuk yanına çökün, başınızı ve boynunuzu koruyarak sabit bir yere tutun. Pencerelerden, devrilebilecek eşyalardan uzak durun.
  • Asansör Kullanmayın:
    Deprem bitse bile asansörler kesintiye uğrayabilir. Merdivenleri kullanın ancak binadan çıkmak için acele etmeyin (çökme riski varsa hariç).
  • İstanbul İçin Özel Uyarılar:
    Dar sokaklarda cam kırılmalarına karşı kafa koruyucu (yastık, kitap) kullanın. Tarihi binalardan ve yüksek binalardan uzaklaşın.

3. Deprem Sonrası: “Hızlı ve Bilinçli Hareket”

  • Güvenli Tahliye:
    Binadan çıkarken gaz ve elektrik vanalarını kapatın. Ayakkabı giyinerek cam kırıklarından korunun.
  • İletişim:
    Telefon şebekeleri yoğunlaşacağından, sosyal medya veya SMS yerine WhatsApp veya Telegram gibi internet tabanlı uygulamaları kullanın.
  • Yardım Organizasyonu:
    Mahallelinizle önceden oluşturduğunuz dayanışma ağını harekete geçirin. AFAD ve AKUT gibi kurumlara destek olun, ancak moloz yığınlarına müdahale etmeyi amatörce denemeyin.
  • Psikolojik Destek:
    Özellikle çocuklar ve yaşlılar için travma sonrası destek mekanizmaları oluşturun.

4. İstanbul’a Özel Öneriler: “Mega Kentin Dev Sınavı”

  • Altyapı ve Şehir Planlaması:
    • Toplu taşıma hatları (Marmaray, Metrobüs) depremde durabilir. Alternatif ulaşım rotalarını öğrenin.
    • Su ve kanalizasyon hatlarının depreme dayanıklılığı kontrol edilmeli. Mahalle bazında su depoları oluşturulmalı.
  • Toplumsal Dayanışma:
    • Her sokakta “Deprem Görevlileri” belirleyin. İlk yardım eğitimi alan gönüllüler, afet sonrası ilk müdahaleyi yapabilir.
    • Okullarda “Deprem Tatbikatları” düzenli yapılmalı. Çocuklara “sakin kalmak” öğretilmeli.

Son Söz: “Hazırlık Kader Değil, Tercihtir”

Kahramanmaraş depremi, hazırlıksızlığın bedelini acıyla hatırlattı. İstanbul için ise geç kalmış değiliz. Bireysel tedbirlerle başlayıp toplumsal dayanışmayla riskleri azaltabiliriz. Unutmayın: Deprem öldürmez, güvensiz binalar ve hazırlıksızlık öldürür.

#DepremeHazırMıyız?
Bu yazıyı sevdiklerinizle paylaşarak farkındalığa katkı sağlayın. Hazırlık, bugün başlar!